Утга зохиол шинжээч, судлаач Ч.Билигсайхан агсны "Ухаарахуй" ном ахин хэвлэгдэж байгаа аж. Талийгаачийн гэр бүлийнхний хүсэлтээр энэхүү шинэ хэвлэлийн өмнө бяцхан дурсамж бичиж өглөө. Ум сайн амгалан болтугай!
Хоёр дахиа уншилтгүй ном олон л доо. Гэхдээ дурсахад л жаргалтай учрал шиг сэтгэлд баяр төрж, ахиад уншмаар санагдаад явчихдаг ном цөөнгүй шүү. Тийм л номууд уг нь жинхэнээсээ үнэ цэнтэй байдаг. За, цэцэрхэл ч яамай. Нээрэн, зориуд цаг гаргаж тухлаад хэдэн ном ахиж унших юм сан.
Горькийн сургуульд хамт сурч байсан буриад найз минь шинэхэн бичсэн гурван шүлгээ ирүүлэв. Андрей Мухраев бол Буриадын өнөө цагийн шилдэг зохиолчдын нэг. 2006 онд бил үү дээ, түүний "Цовдлоос" хэмээх жүжиг Улаан-Үүдийн театрт тоглогдож, ихээхэн яриа хөөрөө үүсгэж билээ. Яруу найрагчийн хувьд тэр өөрийгөө ер зарлаж явдаггүй, чимээгүйхэн л шүлгээ биччихээд, тэдгээр шүлгүүдээ хэвлүүлдэг ч үгүй, ийм л хүн. Андынхаа шинэ шүлгүүдийг ганцаараа уншаад өнгөрмөөргүй, уншигчидтайгаа хуваалцмаар байна аа.
Сэлэнгэ аймгийн нутагт, долоон жилийн өмнөх тэр нэгэн өвөл андуудтайгаа авахуулсан энэ зургийг санаандгүй олов. Баруун гар талын захад зогсож буй талийгаач маань хамгийн түрүүн нүдэнд туслаа.
Эрдэнэчулуунтай анх танилцсан өдрөө би тодхон санаж байна. Биерхүү, тарган шар залуу Баянхонгорын залуусын уулзалт дээр анх ирж билээ. Тэр үед бид “Хонгор нутгийн залуус” хэмээх клуб байгуулах санаа хэлэлцэж, Засгийн газраас зохион байгуулдаг “Нэг баг – Нэг бүтээгдэхүүн” хэмээх үзэсгэлэнг өөрсдийнхөөрөө, арай шинэлэг сонирхолтой байдлаар өөрчлөн, Баянхонгороос гаралтай Улаанбаатарчуудын томоохон баяр болгоё гэж ярилцаж асан үе. Хээгүй шинжийн, цүл пал яриатай нөгөө шар залуу чинь Баянхонгор Баянхонгортоо бүр манай Гурванбулаг сумынх болж таарав. Анхнаасаа л элгэмсүү, нийцэрхүү зан нь шууд таалагдаж эхэлсэн. Дараахан нь Гурванбулаг сумын нийслэл дэх Нутгийн зөвлөлийн ажлыг Эрдэнэчулуунд үүрүүлчихсэн юм даг. Тэр бол харин манай сумын ахмадуудын санаа байсан. Ний нуугүй хэлэхэд, манай сумын Нутгийн зөвлөл урьд нь ямаршуу түвшинд ажлаа явуулж ирснийг би л хувьдаа мэдэхгүй. Харин сайн дурын энэ холбоог Эрдэнэчулуун удирдах болсноос хойш манай сумын нэр хүнд илэрхий өсч, юутай ч мань мэтийн олон хүн Гурванбулагаас гаралтайгаараа бахархах болцгоосоон.
- Уншигчийн асуултаас үүдсэн зурвас -
Энэ сайтын холбоо барих хэсгээр нэгэн уншигч “Бөөгийн домог” романы дотор гарч буй ухаа хагдны сар, сүүн сар гэх мэтийг ямар учиртай оноосон нэр вэ, мөн романы төгсгөлд “Буриад-монгол уламжлалт тооллын буга, хуц, их улаан саруудад бичив” гэсэн байгаагаа тайлбарлаж өгөхийг хүсчээ. Ганц уншигчид цахим шуудангаар хариу бичснээс иймэрхүү зүйл сонирхож мэдэх өөр хүмүүст хүргэсүгэй хэмээн шийдснээ толилуулъя.
Зохиогч шүтэлцээт гурван роман болох "Илбэ зэрэглээ", "Арван зүүдний өр", "Цуурайнаас төрөгсөд" бүтээлүүдээ нэгтгэсэн хувилбар. Бас "Илбэ зэрэглээ" роман дотор цухас гараад, тайзан дээр тоглогдож буйгаар дурдагдаад өнгөрдөг "Үхсэн хүний амьдрал" жүжиг энэ хэвлэлд бүрнээрээ багтсан байна. Нэг л гар бичмэл тойрсон, элдэв янзын үйл явдлууд эхлэлээрээ ч, төгсгөлөөрөө ч зангилагдсан, орооцолдоон хэлхээ нь чухамдаа Чингис хаан, түүний эцэг нэгт ах Бэгтэрийн тухай ямар нэгэн нууцлаг романы тухай санаагаар холбогдсон, гэвч энэ л гурван романыг хооронд нь хамаатуулаад буй тэр л гар бичмэл нь ерөөсөө хаа ч байхгүй, тийм л сэжүүрээр бүтээгдсэн зохиол. Эхний романд уг зохиолыг сэдэж бичсэн зохиогч өөрөө гар бичмэлээ шатаачихав. Удаахь романд тэр шатаагдсан зохиолд нэгэн франц хүний бичсэн тайлбарыг олж авсан нэгэн мөнөөх зохиолыг сэргээн бичээд, эцэст нь мөн л шатаачихав. Гутгаар романд эхний романы зохиолчийн хүү, хоёр дахь романы судлаач нар уулзалдаж, судлаач хүүгээс нь өөрийнхөө мөнөөх зохиолын тухай таамаглал алдаатай байсныг олж харна. Тэгээд энэ гар бичмэлийн нууцад мухардсандаа ч юм уу, эсвэл зохиогчийн өөр нэг роман болох "Бөөгийн домог"-т өгүүлдэгчлэн бүтэлгүй дурлалаас ч болсон уу, Байгал нуурын бөглүү арал руу яваад долоон жил сураг тасардаг. Гэхдээ "Гурамсан цадиг" зөвхөн эдгээр хүмүүсийн тухай ч зохиол биш. Энд маш олон үймрэл, дотоод ертөнцийн хямрал, бас бясалгал, амьдралын тухай эргэцүүлэл, бидэнтэй өдөр тутам таардаг олон янзын учрал тохиол, хайр дурлал, цөхрөл мухардал бий. Хэрэв энэ номын дараа үргэлжлүүлээд "Бөөгийн домог"-ийг унших юм бол, зохиогч бүр дөрөмсөн цадиг биччихсэн ч юм шиг сэтгэгдэл төрөх вий.
http://en.wikipedia.org/wiki/Song_of_Songs#References_in_film
"Сонгодог утга зохиолын өлгийн дэргэд Хомэр, шарилын дэргэд Борхэс зогсч байлаа. Хоёр, аугаа их сохор..." гэж Аргентины энэ суут зохиолчийг нас барахад дэлхий дуу алджээ. Постмодернист утга зохиолын түүчээ болсон их бичээчийн хамгаас шилдэг өгүүллэгүүд монгол хэлээр гарсан нь энэ. Г.Аюурзанаас нэгэнтээ хамгийн дуртай зохиолчоо нэрлэнэ үү гэхэд "Монтэнь, Фолкнер, Сартр, Борхэс" хэмээсэн нь бий. Ийнхүү тэрээр хамгийн дуртай зохиолчдоосоо нэг нэг түүвэр эх хэл рүүгээ орчуулж хэвлүүллээ.
Хөгжүүлэгч: BAACHKA, Source: BaA4ka v2.5