Тэмдэглэл
Зүрхийг минь хөрөөдөж буй тэр чимээнд...

Данзангийн Нямаа ахын эрхлэн гаргадаг "Улирал ба Зохиолч" сэтгүүлийн 2019 оны 4 дугаарт "Амин чухал домог", "Хээрийн галуу", "Үг утгын үнэ цэн", "Ойлгохуй" хэмээх  бичил өгүүллүүд цуврал маягаар нийтлүүлсэн юм. Сэтгүүлээс мөнөөх бичвэрүүдэд минь оныхоо шагналыг хүртээж билээ.

Энд сүүлчийн бичил өгүүллийг толилуулъя.

 

2005 онд төрийн сүлд, бэлгэдэл, дууллыг шинэчлэх тухай яриа өрнөж, хэлэлцүүлэгт саналаа нэмэрлэхийг МЗЭ-ээс санал болгосон ёсоор доорхи өгүүллийг бичиж, "ӨДРИЙН СОНИН"-д өгч билээ. 2006 оны их ойн өмнө л бүх зүйлээ цэгцлэх гэсэн юм шиг байгаа юм.  Гэвч шийдвэр гаргагчид ганц нэг үг солиулаад л өөрсдийн хүссэн буюу хуучин хувилбараа сонгоцгоосон доо...

Сяньби гүрний салаа Муюн улсын эзэн Муюн Гүй өөрийн ахтай адуунаас болж муудалцсанд, ах Тогоон нь баруун зүг нүүж тусгаарласан гэдэг. Ахыгаа салж нүүсэнд өөрийгөө ихэд буруутган “Ахын дуу” хэмээх энэлэнт дуу зохиосон нь эртний Монголын яруу найргийн нэгэн сувд эрдэнэ болсон юм...

 
        “Цагаан хар улаан” романы дотор Рэнцэнраагийн багш Евгений Ароныч гэж гарч байгаа. Багшийгаа дурсаж л би гол баатрынхаа багшийг тийн нэрлэсэн юм. Загасчилж байх зуураа багш нь Рэнцэнраад: “Чи архи уумаар санагдвал, манайд ирээд ууж бай...” гээд утсаа өгдөг. Энэ миний амьдралд тохиолдсон явдал...
 

                “Юу унших вэ? Ямар ном сонгох вэ? Ном уншихдаа юуг анхаарах нь зөв бэ?” гэсэн асуулт арай л хэтэрхий олон ирэх юм аа. “Монтэнийг унш, уншиж дуусмагцаа ахиад эхнээс нь унш” гэсэн нэг алдартай үг бий сэн. Би өөрөө Монтэний эсээнүүдээс орчуулсан болохоор энэ үгийг давтаж хэлдэг маань залууст итгэл төрүүлэхүйц санагддаггүй юм болов уу.

                Тэгвэл арай өөр санаа хэлэхийг хичээе. Үүгээр дээр дурдсан утга бүхий бүх захидалд хариу бичиж байгаа юм шүү.

 
Шинэ ном

2006 онд анх хэвлэгдсэн энэ ном нь өөр хоорондоо харилцан шүтэлцээ бүхий өгүүллэгүүд, мөн хавсралт эсээнээс бүрдсэн метароман юм. 2009 онд "Хүүрнэл зохиолын товчоон" нэрээр ботилогдсон эмхэтгэлд нь мөн оржээ.

Зохиогчийн залуу насны нэлээд хугацаа өнгөрсөн Москва хотод ихэнх үйл явдал нь өрнөдөг эдгээр өгүүллэгүүд далд зөн, ид шидийн аясаараа ижилсэнэ. Хавсралт эсээнүүдийнх нь нэг болох "Хаа нэгтээ буй эмээдээ бичсэн захидал"-ыг та "Тэмдэглэл" хэсгээс уншиж болно.

Уг ном 2007 онд солонгос хэлээр орчуулагдан Сөүлийн "Erum Books" хэвлэлийн газарт хэвлэгдсэн бөгөөд ОХУ-ын  утга зохиолын сэтгүүлүүдэд "Орос цэрэг", "Хаа нэгтээ буй эмээдээ бичсэн захидал" нь орчуулагдан гарчээ. Мөн энэ ном дахь "Бурханы шарил", "Мууран хүмүүсийн сүүдэр" өгүүллэгүүд англиар орчуулагдан нийтлэгдсэн байна.

2010 оны З-р сард анх хэвлэгдсэн энэ романаа бичихийн тулд зохиогч гурван жил дараалан Байгал нуурын Ольхон арал руу явжээ. Эртнээс монгол угсаатны умард хэсгийнхний бөө мөргөлийн ариун дагшин газар байсан уг арлын тухай тэрээр: "Их далайн дундах бяцхан тал нутаг. Одод энд тодоос тод цацарч, домог зүүдлэгддэг..." гэж бичсэн бий.

Романд нэгэн халх залуу Байгал нуурын арал дээр суудаг бөөтэй танилцан, дэргэд нь долоон жилийг өнгөрөөж байгаа тухай өгүүлнэ. Жил бүрийг нэг онцлог явдлаар төлөөлүүлсэн бөгөөд энэ зохиол 7 бүлэгтэй. Бүлгүүдийн нэрийг танд сонирхуулъя: 1. "Онгодын тоос", 2. "Хийсвэр модны сүүдэр", 3. "Хэнгэрэгийн амь", 4. "Тэнгэрт агч гэргий", 5. Бурхан хадны ордон", 6. "Харанхуйн орны тайлга", 7. "Алдагдсан сүнсний эрэлд".

Роман олон домог яриа агуулсан, буриад ястаны үүх түүхийн сэдвийг нэлээд эмзэг талаас нь хөндсөн, бас хүний сэтгэлийн үймээн зөрчилдөөний аясыг илэрхийлсэн, сэтгэлгээний бүтээл юм.

Зохиогч энэ номоороо "Алтан өд", "Гоо марал" шагналууд хүртжээ.