Тэмдэглэл
Зүрхийг минь хөрөөдөж буй тэр чимээнд...
АМЬД ЯВНА ГЭДЭГ ТАНИКАВА ГУАЙН ХУВЬД...

                Өвгөчүүлтэй яриа нийлэх хэцүү л дээ. Хэдий сайхан яруу найрагч боловч, хэтэрхий өндөр нас нь харьцахад садаа болоод байв. Япон хэл, монгол хэл энд ямар ч хамаагүй. Тэрүүхэн үедээ, яагаад ч юм бэ, мань өвгөн надад таалагдаагүй. Зүгээр нэг дотогшоо хүмүүс байдаг л даа. Тэр дотогшоо ч гэхэд хангалтгүй, бүр хаалттай хүн шиг санагдсан. Философичийн хүү гэдгийг нь би санах ёстой ч байсан уу, мэдэхгүй ээ. Өвгөн бийрэрхүү хошуутай ханзны үзгээр юу ч юм бэ бичээд, англиар буй тэр хэвлэмэл эд өөрийнх нь шүлгүүд яг мөн эсэхэд эргэлзэж байгаа шинжтэй, удаан харж харж номыг над руу буцаан сарвайсан. Том яруу найрагч учраас, япон хүний зангаар мэхийгээгүй. Бидний үг дуугүй, товчхон уулзалт.

                Таникава гуайн Америкт хэвлэгдсэн нэг номын нээлт дээр “Өнөө цагт амьд сэрүүн яваа хамгийн аугаа их яруу найрагч” гэж цоллосон нь зөвийг би одоо л мэдэрч сууна. “Амьд явна гэдэг” хэмээх шүлгийг ахин уншаад л. Шүлгийг ойлгох хамгийн сайн арга бол орчуулах.

生きているということ

いま生きているということ

それはのどがかわくということ

木もれ陽がまぶしいということ

ふっと或るメロディを思い出すということ

くしゃみすること

あなたと手をつなぐこと

生きているということ

いま生きているということ

それはミニスカート

それはプラネタリウム

それはヨハン・シュトラウス

それはピカソ

それはアルプス

すべての美しいものに出会うということ

そして

かくされた悪を注意深くこばむこと

生きているということ

いま生きているということ

泣けるということ

笑えるということ

怒れるということ

自由ということ

生きているということ

いま生きているということ

いま遠くで犬がほえるということ

いま地球がまわっているということ

いまどこかで産声があがるということ

いまどこかで兵士が傷つくということ

いまぶらんこがゆれているということ

いまいまが過ぎてゆくこと

生きているということ

いま生きているということ

鳥ははばたくということ

海はとどろくということ

かたつむりははうということ

人は愛するということ

あなたの手のぬくみ

いのちということ

Ikiteiru to iu koto

Ima ikiteiru to iu koto

Sore wa nodo ga kawaku to iu koto

Komorebi ga mabushii to iu koto

Futto aru MERODI wo omoidasu to iu koto

Kushami suru koto

Anata to te wo tsunagu koto

Ikiteiru to iu koto

Ima ikiteiru to iu koto

Sore wa MINISUKAATO

Sore wa PURANETARIUMU

Sore wa YOHAN-SHUTORAUSU

Sore wa PIKASO

Sore wa ARUPUSU

Subete no utsukushuu mono ni deau to iu koto

Soshite

Kakusareta aku wo chuuibukaku kobamu koto

Ikiteiru to iu koto

Ima ikiteiru to iu koto

Nakeru to iu koto

Waraeru to iu koto

Ikareru to iu koto

Jiyuu to iu koto

Ikiteiru to iu koto

Ima ikiteiru to iu koto

Ima tooku de inu ga hoeru to iu koto

Ima chikyuu ga mawatteiru to iu koto

Ima dokoka de ubugoe ga agaru to iu koto

Ima dokoka de heishi ga kizutsuku to iu koto

Ima buranko ga yureteiru to iu koto

Ima ima ga sugiteyuku koto

Ikiteiru to iu koto

Ima ikiteiru to iu koto

Tori wa habataku to iu koto

Umi wa todoroku to iu koto

Katatsumuri wa hau to iu koto

Hito wa aisuru to iu koto

Anata no te no nukumi

Inochi to iu koto.

Being alive

Being alive, now 

That is being thirsty

That is the glare of the sunlight

That is the sudden remembrance of a melody

That is sneezing

That is holding hands with you

Being alive

Being alive, now

That is a miniskirt

That is a planetarium

That is Johann Strauss

It is Picasso

It is the Alps

That is meeting everything beautiful


and

carefully shaking off the evil hidden away in it. 

Being alive

Being alive, now

That is being able to cry

That is being able to laugh

That is being able to be angry

That is freedom 

Being alive

Being alive, now

That is somewhere out there a dog is barking now 
That is the earth is spinning now 

That is somewhere out there is someone's first cries

That is somewhere out there a soldier is in pain now

That is somewhere out there empty swings sway back and forth now 
And now, now is gone 

Being alive

Being alive, now

That is a bird fluttering its wings

That is the waves drifting in and out

That is the snail crawling on the ground 
That is people loving one another

The warmth of your hand

That is giving me life

Амьд явна гэдэг,

Амьд явна аа гэдэг, яг одоо бол

Ам цангахын,

Алтрах нарнаа гялбахын нэр.

Дууны ая санаанд орохын,

Гэнэт найтаахын,

Дулаахан гараас чинь хөтлөлцөхийн нэр.

Амьд явна гэдэг,

Амьд явна аа гэдэг, яг одоо бол

Оодон банзал ширтэхийн,

Оддыг ажихын нэр.

Иохан Штраусс,

Пикассо,

Альпын нуруу,

Алив бүхнээс сайхныг олж харахын нэр.

Ужид хүслээс ангижрахын нэр.

Амьд явна гэдэг,

Амьд явна аа гэдэг, яг одоо бол

Уйлж чадах,

Инээж чадах,

Уурлаж чадах

Эрх чөлөөний нэр.

Амьд явна гэдэг,

Амьд явна аа гэдэг, яг одоо бол

Нэгтээ нохой хуцаж,

Дэлхий тэнхлэгээ эргэж,

Нэгтээ хүн төрж,

Цэрэг эр шархдан унаж,

Хаа нэгтээ яг одоо хоосон савлуур хойш урагш ганхаж,

Хайран энэ л одоо цаг элж үгүй болохын нэр.

Амьд явна гэдэг,

Амьд явна аа гэдэг, яг одоо бол

Далавчаа шувуу дэвэхийн,

Давалгаа түрэх татрахын нэр.

Бутны ёроолоор төөлүүр хорхой мөлхөхийн,

Бусдыг хайрлахын нэр.

Алганд мэдрэгдэх гарын чинь илч!

Аяа, амьд яваа минь ердөө л үүний хүч.

Шинэ ном

2006 онд анх хэвлэгдсэн энэ ном нь өөр хоорондоо харилцан шүтэлцээ бүхий өгүүллэгүүд, мөн хавсралт эсээнээс бүрдсэн метароман юм. 2009 онд "Хүүрнэл зохиолын товчоон" нэрээр ботилогдсон эмхэтгэлд нь мөн оржээ.

Зохиогчийн залуу насны нэлээд хугацаа өнгөрсөн Москва хотод ихэнх үйл явдал нь өрнөдөг эдгээр өгүүллэгүүд далд зөн, ид шидийн аясаараа ижилсэнэ. Хавсралт эсээнүүдийнх нь нэг болох "Хаа нэгтээ буй эмээдээ бичсэн захидал"-ыг та "Тэмдэглэл" хэсгээс уншиж болно.

Уг ном 2007 онд солонгос хэлээр орчуулагдан Сөүлийн "Erum Books" хэвлэлийн газарт хэвлэгдсэн бөгөөд ОХУ-ын  утга зохиолын сэтгүүлүүдэд "Орос цэрэг", "Хаа нэгтээ буй эмээдээ бичсэн захидал" нь орчуулагдан гарчээ. Мөн энэ ном дахь "Бурханы шарил", "Мууран хүмүүсийн сүүдэр" өгүүллэгүүд англиар орчуулагдан нийтлэгдсэн байна.

2010 оны З-р сард анх хэвлэгдсэн энэ романаа бичихийн тулд зохиогч гурван жил дараалан Байгал нуурын Ольхон арал руу явжээ. Эртнээс монгол угсаатны умард хэсгийнхний бөө мөргөлийн ариун дагшин газар байсан уг арлын тухай тэрээр: "Их далайн дундах бяцхан тал нутаг. Одод энд тодоос тод цацарч, домог зүүдлэгддэг..." гэж бичсэн бий.

Романд нэгэн халх залуу Байгал нуурын арал дээр суудаг бөөтэй танилцан, дэргэд нь долоон жилийг өнгөрөөж байгаа тухай өгүүлнэ. Жил бүрийг нэг онцлог явдлаар төлөөлүүлсэн бөгөөд энэ зохиол 7 бүлэгтэй. Бүлгүүдийн нэрийг танд сонирхуулъя: 1. "Онгодын тоос", 2. "Хийсвэр модны сүүдэр", 3. "Хэнгэрэгийн амь", 4. "Тэнгэрт агч гэргий", 5. Бурхан хадны ордон", 6. "Харанхуйн орны тайлга", 7. "Алдагдсан сүнсний эрэлд".

Роман олон домог яриа агуулсан, буриад ястаны үүх түүхийн сэдвийг нэлээд эмзэг талаас нь хөндсөн, бас хүний сэтгэлийн үймээн зөрчилдөөний аясыг илэрхийлсэн, сэтгэлгээний бүтээл юм.

Зохиогч энэ номоороо "Алтан өд", "Гоо марал" шагналууд хүртжээ.