Уг нь эл шүлгийг романаас тусдаа бичсэн бөгөөд "Сэра хийдийн дурсамж" гэж нэрлээд байсан юм. Харин "Шүгдэн"-г бичиж байх үед мөнөөх романы хойхнуур, Лхасын Сэра хийдэд гол баатар маань очиж, ховсдуулсан мэт сэтгэгдэлд автдаг хэсгийг нэг бүрчлэн дүрсэлж тоочиход хэцүү байсан тул, шууд л бэлэн шүлгээ авч оруулсан. Энэ нь ч олон дэмий зүйл бичихээс намайг аварсан билээ.
Г.А.
***
Уулын зүрхэнд нар туслаа.
Уншлага зогслоо.
Унзад дамар цохилоо.
Уншлага завсарлах, дамар дуугарах энүүхэн чөлөөнд
Уртаас урт цаг хугацаа шүүрс алдлаа.
Сүмийн хананаас эртний бурхдын харц
Сүүмгэр хүжийн утааг дарангуйлаад
Тув тунгалаг болов.
Хүн ингэж цоо ширтвэл далдирмаар даа?
Бурхадын нүд ер бус, тогтуухан төөнөнө.
Зэргэлдээх мөргөлчин амьсгалаа түгжив.
Зүрх нэг чанга цохилсноо нам жим болоод
Сэтгэл өөр ертөнцөд нэвчиж одов.
Ай!
Дахиад уншлага эхлэхэд л
Ахиад амьдрах сэхээ олов.
Сонгодог уран зохиолын эхлэлийг тавьсан дөрвөн л нэр бий. Энэ бол Хомэр, Шэкспир, Сэрвантэс, тэгээд Монтэнь юм. Францын сэтгэгч, эсээ хэмээх төрлийг уран зохиолд үндэслэн хөгжүүлсэн Монтэнийн сор эсээнүүдийг түүвэрлэн орчуулсан энэ ном бол олон зууны туршид дэлхийн сэхээтнүүдийн ширээг чимсээр ирсэн бүтээл билээ. Г.Аюурзана орос, англи хувилбаруудыг дүйлгэн орчуулсан эдгээр эсээ нь аугаа их философичийн сонгодог бүтээл монгол хэлнээ гарсан анхны тохиолдол болно.